به گزارش
شستون ،به نقل از
پاپایا،‘تباهگ’ یکی از اصلی ترین غذاهای ماه مبارک رمضان است که در وقت سحر صرف می شود و مخلوطی از برنج و گوشت خشک شده بوده که بسیار خوشمزه و لذیذ است و طرفداران زیادی در میان قوم بلوچ و حتی غیر بلوچ های این منطقه دارد.
آماده سازی تباهگ یک هفته تا ۱۰ روز طول می کشد و به همین دلیل، کار تهیه این خوراک مخصوص ماه مبارک رمضان از نیمه دوم شعبان آغاز می شود.
نحوه تهیه تباهگ بدین ترتیب است که ابتدا قصابان ماهر گوشت را به صورت لایه های نازک و ورقه های ظریف پهن می برند و سپس پودر انار ترش و آب لیمو و نمک را بصورت خمیر در آورده و بر روی لایه های گوشت می مالند و بعد از آن در فضایی باز ورقه های گوشت را که به آن خمیر انار مالیده شده در مجاورت تابش آفتاب بر روی بند و یا طنابی آویزان می کنند.
برای جلوگیری از نفوذ گرد و غبار گوشت های آویز شده را با تور یا پارچه های مخصوص می پوشانند به شکلی که هوا و نور کافی به گوشت برسد و بعد از خشک شدن گوشت، آنها را جمع آوری کرده و در کیسه های پارچه ای قرار می دهند تا در طول ماه مبارک آن را با برنج طبخ و مصرف کنند.
این خوراک خوشمزه از قرن ها پیش در میان مردم بلوچستان رواج داشته است، با توجه به نبود برق در آن زمان تباهگ بهترین و آسان ترین روش برای مصرف طولانی مدت گوشت به شمار می رفته است.
رحیم بخش بلیده ای بخشدار پارود شهرستان سرباز و از معتمدین این منطقه می گوید: تباهگ از گوشت گوسفند درست می شود و ده روز قبل از رمضان کسانی که توانایی مالی دارند یا خود از گوسفند بهره مند می باشند نسبت به ذبح گوسفند اقدام می کنند و گوشت آن را لایه لایه کرده و به نمک و انار خشک شده آغشته می کنند که در پایان آن را زیر یک سقف یا در یک مکان گرم آویزان می کنند تا خشک شود.
وی می افزاید: نمک اندود کردن یا انار گذاشتن روی گوشت به منزله این است که یکی از راه های نگه داری گوشت بوده و همچنین طعم گوشت را ترش و به اندازه کافی شور می کند.
تباهگ یکی از غذاهای بسیار محبوب در بین مردم این منطقه می باشد که بر هر غذای دیگری آن را ترجیح می دهند بطوریکه در این ایام و در ایامی که عید قربان می باشد بو، عطر و طعم آن به مشام آدمی می رسد.
کار آماده سازی خوراک تباهگ از قرن ها پیش در میان مردم جنوب استان سیستان و بلوچستان متداول بوده و تهیه آن یک هفته تا ده روز زمان می برد.
لازم به ذکر است، تباهگ نه تنها غذای لذیذ و محبوب اهالی جنوب استان سیستان و بلوچستان است بلکه طرفدارانی نیز در خارج از استان سیستان و بلوچستان دارد.
از دیگر رسومات این ماه در بلوچستان تهیه « چانگال»«changal» است این خوراک نیز اکثر در ماه مبارک رمضان بر سر سفره افطار مورد استفاده قرار می گیرد و مواد اولیه آن خرما، خمیر نیمه پخته، روغن محلی حیوانی و افزودنی های معطر می باشد. چانگال جزء شیرینی های محلی ثابت سفره های افطار است طرفداران این شیرینی مخصوص بلوچی بجزء از ایام رمضان نیز آنرا تهیه و صرف می نمایند اما پرمصرف ترین زمان این شیرینی خوشمزه ماه مبارک رمضان است. همچنین چنگال همانند «تباهگ» در میان غیر بلوچ های منطقه طرفداران بی شماری دارد.
بَّت ماش«batt maash»این غذا بیشتر در میان افراد مسن و یا خاص طرفدار دارد هم در ماه مبارک رمضان و هم در فصل زمستان بخصوص در هنگام بارش باران بر سر سفره مردمان بلوچ حاضر می شود و می گویند بهترین زمان برای صرف بتّ ماش زمانی است که باران می بارد و همین زمان است که به اصطلاح عام آن این خوراک شل می چسپد . بتّ ماش در مناطق جنوبی بلوچستان همراه با ترشی انبه و یا لیمو صرف می شود. این غذای کاملاً نرم است و از موادی مانند: برنج، روغن، ماش، افزودنی های معطر و… تهیه می شود.
معمولاً کسانی که قادر به تهیه تباهگ«tabaheg» نیستند در این ماه بیشتر از این غذای پر چرپ استفاده می نمایند. «بت ماش» بخاطر نرمی بیش از حد معمول آن هنگام سحری میل می شود. به عقیده مردم این منطقه هر کس هنگام سحری «بت ماش» بخورد در طول روز کمتر گرسنه می ماند.
نان تیموش«nan timuosh»
این نان که فقط در بلوچستان تهیه و پخت می شود تنها مخصوص ماه رمضان نیست اما بعلت سبکی و هضم سریع آن در این ماه طرفداران زیادی دارد. نان تیموش حتی از کاغذ نیز نازک تر است و پخت آن مهارت خاصی را می طلبد. نان تیموش«nan timuosh» همانند سایرخوراکی ها در ماه مبارک رمضان علاقمندان و طرفداران زیادی دارد. این نان بسیار نازک و کاملاً ترد را بیشتر با خورشت ترید می کنند و یا اینکه بصورت تازه و گرم به می خورند. این نان بسیار سبک است و زود نیز هضم می شود.
امروزه نان تیموش«nan timuosh» را با ظروف کاملا پهن و مخصوصی بنام «تین» تهیه می کنند که در گذشته پخت آن با استفاده از سنگ های بسیار نازک بزرگ و پهن موجود در کوه های لایه ای منطقه بنام «تلار» یافت می شود، صورت می گرفت.
مردم بلوچستان معتقدند: این نان جزء نازکترین و ترد ترین نان های سنتی جهان محسوب می شود . مواد اولیه آن متشکل شده از: آرد ، نمک، آب و مقدار بسیار اندکی روغن که برای جدایی لایه نازک خمیر بعد از پخت از تین یا سنگ کاربرد دارد.
پکوره«pakuoreh»
آردنخود، آرد گندم، گشنیز، ادیه های معطر،روغن و… از مواد اصلی این غذا است و معمولاً سر سفره افطار از آن استفاده می شود حضور این غذا بر سر سفره مردم بلوچ از قدمت کمی برخوردار است چرا که دستور پخت آن از کشورهای عربی و پاکستان گرفته شده و بدلیل نبود مواد اولیه آن در روستاها بیشتر در شهرهای بزرگ مورد استفاده قرار می گیرد.
از دیگر خوراکهای محلی که می توان آن را بر سر سفره های افطار مردم بلوچ یافت، حلوا شکری، حلوا شیرگی، خرما بریز، خرما شیرگی، کتوک، هارگ، انواع لبنیات محلی، نان روغنی، مربای خرما، انواع ترشی های مختلف مثل ترشی لیمو، ترشی انبه است.
