یادداشت؛
کاپیتولاسیون یا قضاوتسپاری
4 آبان 1395 ساعت 13:32
کاپیتولاسیون که به آن «قضاوت کنسولی» نیز میگویند، در حقوق بینالملل به معنای هر گونه موافقت نامهای است که در آن کشوری به کشور دیگر پروانه میدهد که از قوانین قضایی خود برای اتباع خود که در داخل مرزهای آن کشور زندگی میکنند، استفاده کند.
به گزارش شستون؛ بطور مشخص قضاوت کنسولی (قضاوت سپاری) در آغاز بین حکمرانان اروپایی و سلطانهای عثمانی بسته شد. سلطانهای عثمانی بدین سبب این موافقتنامه را با اروپا امضا کردند، که نمیخواستند دخالتی در قضاوت بر بازرگانان و زیارت کنندگان مسیحی داشته باشند.
در تاریخ کشورهای مستقل دیپلماتها همواره از جایگاه ویژهای برخوردار بودهاند. عملکرد آنان برای گفتگو دربارهٔ موافقت نامهها بین کشورها، مستلزم مزایای ویژه میباشد.
اردیبهشت 1306 ش . وزارت خارجه ایران در اعلامیه ای لغو كاپیتولاسیون در ایران را اعلام كرد. این اعلامیه یک سال پس از تاجگذاری رضاشاه انتشار یافت و یك سال پس از انتشار، كلیه عهدنامهها و قراردادهایی كه دردوران قاجار، امتیازاتی را برای دولتهای خارجی درنظر گرفته بود، باطل اعلام شد.
با این همه، ابلاغیههایی از طرف وزارت امور خارجه جدید به بعضی سفارتخانههای اروپایی، از جمله انگلستان، آلمان، هلند و سوئیس ارسال شد و در آنها حقوق ویژه و مزایای سیاسی و اقتصادی و قضایی كشورهای متبوع آنها محترم شمرده شد.
این نامهها و موافقتهایی كه با درخواست وزیران مختار بعضی كشورهای اروپایی برای حفظ اعتبار و آزادیهای قضایی اتباعشان در ایران میشد، نشان میداد كه هدف رضاخان از اعلام لغو كاپیتولاسیون، صرفاً تبلیغ وجهه ضد استعماری برای خود در ایران آن روز، به مدد مطبوعات و رسانههای گروهی بود.
یكی از بزرگترین خیانتهای حكومت پهلوی پس از قیام 15 خرداد 1342، كه زمینه ساز تبعید امام خمینی(ره) به خارج از كشور به شمار میرود، تصویب لایحه كاپیتولاسیون در مجلس شورای ملی بود. این لایحه پس از برگزاری رفراندوم شاه و تصویب لایحه انجمن های ایالتی و ولایتی كه هر دو با موضعگیری امام خمینی(ره) روبرو شد، در مجلس طرح شد. برداشتن موانع حقوقی و قانونی حضور نیروهای آمریكایی در ایران وتضمین امنیت آنان برای شاه اهمیت داشت. به ویژه آن كه وی برای اجرای سریع اصلاحات اقتصادی وسیاسی مورد نظر كاخ سفید، زیر فشارآمریكا قرار گرفته بود.
انتهای پیام/1675
کد مطلب: 3448
آدرس مطلب: https://shastoon.ir/news/3448/کاپیتولاسیون-یا-قضاوت-سپاری