به گزارش
شستون؛ به نقل از
شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ ماجرای طرح انتقال آب دریاچه خزر به زادگاه رئیس جمهور این روزها به یکی از جنجالی ترین طرح های مجلس تبدیل شده است که حاشیه های فراوانی دارد. مخالفت هایی از سوی نمایندگان استان مازندران برای این طرح صورت گرفت و از سوی دیگر یک عزل و نصب در سازمان محیط زیست سبب شد تا حواشی دیگری حول این طرح بوجود بیاید.
طرح انتقال آب به سمنان و استان‌های با آب و هوای خشک نزدیک به یک دهه است که مطرح شده و محل مناقشه میان کارشناسان است. در همین رابطه سال گذشته نیز این طرح از سوی برخی از رسانه ها مطرح شد.
انتقاد کارشناسان از مشکلات محیط زیستی و اقتصادی طرح انتقال آب
«عباسقلی جهانی»، رئیس سابق شورای جهانی آب بر این باور است که مطالعات انجام شده در زمینه نیازهای استان سمنان محل اشکال بوده و مبنای درستی ندارد.
به گفته او فشارهای سیاسی منجر شده که هزینه اجرای این پروژه انتقال آب به کشور تحمیل شود و بعد از آن، برای توجیه اجرای این پروژه، به ارائه دلایلی روی می آوریم که مبنای علمی و درستی ندارد. طرح انتقال آب شیرین شده خزر به سمنان از آن دست طرح هایی است که با مخالفت جدی فعالان اقتصادی هم روبه روست.
مهم ترین موضوع مطرح شده از سوی اقتصاددانان این است که چگونه می شود با صرف انرژی آب خزر را شیرین کرد، ١٦٠ کیلومتر مسیر را لوله فولادی کشید، پنج ایستگاه پمپاژ و پنج ایستگاه متعادل کننده در طول مسیر ایجاد کرد و آب با قیمت مناسب در اختیار سمنان قرار داد؟
کارفرمای پروژه یعنی شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران مدعی است که اجرای این پروژه اقتصادی است. شرکت مهاب قدس به عنوان مشاور پروژه، آن را اقتصادی توصیف می کند.
طرح انتقال آب از چه زمانی به طور رسمی کلید خورد؟
اما سال گذشته با اعلام آمادگی «عیسی کلانتری»، رئیس سازمان محیط زیست کشور در نامه ای که به استاندار سمنان به نگارش درآمده بود این طرح به نوعی کلید خورد و به مجلس ارائه شد و پس از کش و قوس های فراوان «احمد همتی» نماینده مردم سمنان، مهدی‌شهر و سرخه در مجلس شورای اسلامی گفت: «طرح انتقال آب دریای خزر به استان سمنان با 81 درصد رأی نمایندگان مجلس تصویب شد.»
همتی با اشاره به اینکه نفع طرح انتقال آب دریای خزر متوجه همه کشور است، اضافه کرد: «استان‌های مبدأ هم می‌توانند از این پروژه استفاده و کمبودهای موجود را رفع کنند و با لحاظ مسائل زیست‌محیطی، همه مسائل فنی این پروژه اجرا شود.»
وی با بیان اینکه سایر کشورها در حاشیه دریای خزر از این منبع عظیم بهره‌برداری می‌کنند، اظهار کرد: «باید بتوانیم از این منبع استفاده کنیم و خودمان هم اصرار داریم تا همه مسائل زیست‌محیطی این طرح به‌دقت رعایت شود و از این موهبت الهی و آب‌های سرزمینی خودمان به نحو درستی برای کشور استفاده کنیم.»
مناقشه مازندرانی‌ها با علی مطهری در مجلس
اما همکاران مازندرانی همتی نظر دیگری دارند تا جایی که مخالفت آنان به درگیری با «علی مطهری» در مجلس انجامید.
علی مطهری که ریاست جلسه علنی مجلس را هنگام بررسی بودجه بر عهده داشت، اجازه طرح پیشنهاد ممنوعیت انتقال آب از دریای خزر به فلات مرکزی را به نماینده قائمشهر نداد چون از نظر او این پیشنهاد ماهیت بودجه ای نداشته که مطرح شود.
اقدام مطهری واکنش نمایندگان مازندرانی را در پی داشت و به دنبال آن نمایندگان شمالی قصد ترک صحن را داشتند و جمعی از آنها هم برای رایزنی با هیات رئیسه در جایگاه حاضر شدند که درنهایت منجر به درگیری فیزیکی جزئی شد.
مطهری در این باره گفت: «در جنجالی که دوستان شمالی ایجاد کردند ممکن است اساعه ادبی به آقای دامادی نماینده ساری شده باشد که من عذرخواهی می‌کنم ولی شما نیز گاهی مانند دیوار دور ما را می‌گیرید.»
نماینده قائمشهر در جلسه بعدازظهر خطاب به لاریجانی گفت: «رئیس جلسه‌ای که دست به سینه نماینده می‌زند و به ملت و نمایندگان توهین کند و واژه ناصواب آشوبگر را بیان کند، متخلف است.»
لاریجانی در جواب و در دفاع از مطهری گفت: «قصد مطهری آرام کردن فضای جلسه بوده و ایشان قصد توهین نداشتند.»
عزل معاون رئیس محیط زیست حاشیه دیگر طرح انتقال آب
عزل «پروین فرشچی» معاون عیسی کلانتری، رئیس سازمان محیط زیست کشور حواشی دیگری بود که پیرامون طرح انتقال آب دریای خزر به سمنان اتفاق افتاد. صبح روز شنبه یکی از خبرگزاری‌ها از منبع خاصی مطرح کرد که فرشچی به سبب مخالفتش با این طرح عزل شده است.
بعد از مدتی فرشچی در مصاحبه با خبرنگار دانا مطرح کرد که از سال 92 جزو مخالفین طرح انتقال بوده و در تمامی جلسات مربوط با طرح آن را صراحتا اعلام کرده است اما نسبت به عزل خود در این زمینه اظهار بی اطلاعی کرد و آنرا تصمیمی از سوی رئیس سازمان محیط زیست دانست که با وی از آن بی اطلاع است.
معاون سابق محیط زیست درباره دلایل خود در خصوص مخالفت با طرح انتقال آب دریای خزر به سمنان افزود: آب شیرین کن ها برای استان های ساحلی شمالی ما و مصرف داخلی استان ضروری و خوب است. از طرفی دلایل علمی مخالفت خود با انتقال بین حوزه ای آب دریای خزر را از سال 92 گفته ام و کاری به این دوره و آن دوره هم ندارم. یک دریای بسته با منابع آبی محدود، اگر بخواهد آبش انتقال پیدا کند، بخشی از جنگ های هیرکانی از بین می رود و به دلیل تفاوت ارتفاع خیلی زیاد، هزینه زیادی دارد و از نظر اقتصادی و اجتماعی واقعاً تبعات فراوانی دارد. البته با انتقال بین حوزه ای آب در جنوب از دریای عمان به دلیل نیاز آبی کشور البته با تمهیدات لازم موافقم اما اینکه رویکرد نهایی سازمان چیست حتما از دیدگاه ها مختلف بررسی می کند. نظر تخصصی من این است که نباید این کار انجام شود.
وی در واکنش به اظهارنظر روابط عمومی سازمان درباره رویکرد کارشناسانه در بررسی طرح انتقال آب خزر گفت: ان شاءالله همانطور که گفته اند حتماً نظر کارشناسان را در نظر می گیرند.
اما کلانتری درباره عزل معاونش شایعات و اخباری که در رسانه ها پیچیده را رد کرد و در گفتگو با خبرنگار دانا گفت: وقتی کسی حاضر شده است پستش را ترک کند و برود سفیر بشود دیگر به درد ما نمی خورد. وی خودش تصمیم به رفتن گرفته است. برای همین نمی توانستیم که وی را به زور نگه داریم.
رئیس سازمان محیط زیست با اشاره به روحیات کاری فرشچی گفت: وی یک آدم تک رویی بود و معاونت دریایی در خودش خلاصه می شد و نهادینه سازی نکرد. بقیه کارکنان معاونت هم کاره ای نبودند. در ضمن دائم السفر هم بود. به درد کار گروهی نمی خورد.
وی با رد ادعای ارتباط این تغییر با طرح انتقال آب خزر گفت: تشخیص ما این بود که وی را عوض کنیم و این تغییر هیچ ربطی به موضوع طرح انتقال آب خزر ندارد.
نگرانی مردم و نمایندگان مازندرانی از آسیب‌های طرح انتقال آب
سازمان‌های مردم‌نهاد بیکار ننشستند، آنها تمامی فعالیت‌ها را رصد می‌کنند و در برخی نشست‌های مهم حضور دارند، در سفر اخیر رئیس سازمان حفاظت محیط زیست به مازندران که برای شرکت در نشست بررسی وضعیت پسماند کشور با محوریت استان‌های شمالی در استانداری مازندران و حضور در دومین جشن روز میانکاله صورت گرفته بود نیز این موضوع مطرح و مراتب اعتراض فعالان سازمان مردم‌نهاد محیط زیست عنوان شد.
قاسم احمدی‌لاشکی از نمایندگان مازندران نیز گفته بود: به‌طور شفاف اعلام می‌کنم که در زمینه انتقال آب خزر به سمنان صرفاً براساس نظر کارشناسی و تخصصی حرف می‌زنیم، ضمن اینکه در زمان تصدی خانم ابتکار در سازمان حفاظت محیط زیست، ایشان از مضرات این طرح گفتند و به نظر نمی‌رسد این نظر کارشناسی تغییر کرده باشد!
شبکه تشکل‌های محیط زیست و منابع طبیعی مازندران در آخرین بیانیه اعتراض‌آمیز خود با انتقاد از طرح انتقال آب خزر به سمنان آورده است: پیرو جلسات متعدد هم‌اندیشی دریاچه کاسپین(خزر) جمعی از اندیشمندان و تحلیل‌گران حوزه‌های مختلف علوم آّب، خاک، جنگل، جغرافیا، اجتماعی، اقتصادی، جمعی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی، سمن‌ها، تشکل‌های مردمی و انجمن‌های فرهنگی و هنری و چهره‌های شاخص کشور و به‌طور کلی جمعی از علاقه‌مندان به سرزمین کهن ایران، پس از بحث و تبادل نظر بنا به دلایلی که در ادامه می‌آید مخالفت خود را با انتقال آب دریاچه خزر به سمنان اعلام می‌دارند.
علی اصغر یوسف‌نژاد منتخب مردم ساری در مجلس شورای اسلامی گفت: به گواه اکثر کارشناسان «طرح انتقال آب دریای خزر به استان سمنان» خیانتی آشکار به محیط زیست مازندران است و عواقبی جبران ناپذیر را در پی خواهد داشت.
منتخب مردم ساری با اشاره به اینکه با میزان کل برق مورد نیاز این طرح 448.8 مگاوات برآورد شده است که 180 مگاوات آن به تاسیسات نمک زدایی و شیرین سازی آب دریا و 268.8 مگاوات آن به ایستگاه های پمپاژ آب اختصاص دارد، تصریح کرد: مجموعه مصارف این طرح در حوزه شرکت برق منطقه ای مازندران 314.7 مگاوات و در حوزه شرکت برق منطقه ای سمنان 134.1 مگاوات برآورد شده است که نشان می دهد بار اصلی طرح از نظر اقتصادی بر دوش «برق منطقه ای مازندران» است، در حالی که با صرف همین میزان هزینه و انرژی می توان بسیاری از مشکلات حوزه نیرو در مازندران را برطرف و به کاهش بدهکاری این شرکت به پیمانکاران کمک کرد.
با این حال این طرح مخالفان بسیار و موافقان خاصی دارد. برخی‌ها این پروژه را یک وعده پوپولیستی می‌دانند، برخی نیز آن را بلامانع عنوان کرده‌اند، برخی دیگر خبر از در راه بودن یک فاجعه زیست‌محیطی می‌دهند، برخی نیز آن را یک انتقال سیاسی می دانند، کارشناسان اما از یک بحران می‌گویند. به هر جهت این طرح تصویب شده است و مشخص نیست به چه صورت کلید می خورد، اما این نگرانی بازهم وجود دارد که با بی مبالاتی دیگر اکوسیستم طبیعی کشور بهم بخورد و مشکلات جدیدی زیست محیطی بخصوص در حوزه آب کشور را فرا بگیرد.
